Eva von Tiele-Winckler – Matka Ewa

Ewa von Tiele-Winckler (ur. 31 października 1866 w Miechowicach, zm. 21 czerwca 1930 w Miechowicach), zwana Matką Ewą. Przedostatnia z dziewięciorga dzieci Waleski i Huberta von Tiele-Wincklerów − ówczesnych właścicieli Miechowic, siostra Franza Huberta von Tiele-Wincklera, wnuczka Franza von Wincklera.


Ewa von Tiele-Winckler pochodziła z bogatej arystokratycznej rodziny, (przyszła na świat w jednym z najbogatszych rodów w Cesarstwie Niemieckim). Dzieciństwo spędziła w rodzinnym zamku w Miechowicach. Jako dziecko była istotą wrażliwą i wyczuloną na krzywdę.

Gdy Ewa miała 13 lat, zmarła jej głęboko wierząca matka. Te doświadczenia oraz obserwowana przez nią ludzka niedola, szczególnie widoczna w życiu dzieci, doprowadziły ją w wieku 16 lat do podjęcia decyzji o poświęceniu swojego życia służbie dla ludzi ubogich i cierpiących, zwłaszcza dla opuszczonych i porzuconych dzieci. „Już we wczesnej młodości uczył mnie Duch Boży kochać biednych i wzbudził we mnie pragnienie, abym powierzone mi dobra uważała jedynie za pożyczone i możliwie jak najwięcej z nich udzielała bliźnim" - pisała po latach.

Mając 16 lat przyjęła protestantyzm i niespełna dwa lata później, w 1884 r. została konfirmowana w tutejszym kościele ewangelickim.

Realizację marzeń umożliwił jej ojciec - w 1886 roku pomógł jej wyjechać do Bielefeld, gdzie mieściły się słynne wówczas Zakłady Opiekuńcze "Bethel", założone i prowadzone przez Kościół ewangelicko-augsburski. Tam u księdza Fryderyka von Bodelschwingha przez osiem miesięcy uczyła się pielęgniarstwa, przygotowywała się do służby charytatywnej i diakonackiej.

 

Również dzięki funduszom ojca mogła w 1890 roku założyć pierwszy dom opieki „Ostoja Pokoju” (Friedenshort) w Miechowicach. Już pod koniec tego samego roku znalazło tam schronienie około czterdziestu potrzebujących kobiet i dzieci.

Z podarowanego jej przez ojca domu z upływem lat rozrósł się ośrodek, który w samych Miechowicach liczył ponad dwadzieścia budynków, wliczając w to szpital i kościół.

Wcześniej jednak, w 1892 roku Ewa von Tiele-Winckler otrzymuje od ks. Friedricha von Bodelschwingha (1831-1910) z Bielefeld zgodę na założenie i prowadzenie własnego diakonatu - Ostoi Pokoju.

Dnia 4 września 1893 roku została wyświęcona na diakonisę "jako całkowicie wolna do służby w Kościele Jezusa Chrystusa". Założyła wówczas w Miechowicach diakonat żeński, którego regulamin sama opracowała. Jednak od 1895 r. ponownie przebywała w Bethel, gdzie była Siostrą Przełożoną Diakonatu "Sarepta". Do Miechowic powróciła ostatecznie w 1901 r. Zamieszkała wówczas w niewielkim drewnianym domku obok plebanii kościoła ewangelickiego i poświęciła się kierowaniu Diakonatem.

 

Następne lata upłynęły Matce Ewie na tworzeniu kolejnych domów dla bezdomnych dzieci, oraz na przygotowywaniu sióstr do pracy misyjnej w 18 krajach świata, głównie w Afryce i Azji.

Od 1908 roku diakonat miechowicki prowadził to dzieło początkowo w Norwegii, a później także w Polsce, Chinach, Egipcie, Gwatemali, Indiach, Syrii, na Wyspach Salomona.

W 1910 roku Matka Ewa rozpoczęła akcję tworzenia domów dla bezdomnych dzieci. Na początku lat 20. XX wieku było ich już ponad 40, a w roku 1923 diakonat dysponował siecią 61 domów. Przebywało w nich 14.050 dzieci, którymi opiekowało się 538 sióstr diakonis.

Opiekę w domach dla dzieci zorganizowano według oryginalnego wzorca: podstawową grupę stanowiły "rodziny" składające się z 10-15 dzieci w różnym wieku, pod kierunkiem "matki", diakonisy. Ta koncepcja stała się w przyszłości jednym z elementów reformy systemu opieki wychowawczej.

Początkowo Matka Ewa finansowała swoje działania odsetkami od kapitału, dziedziczonego z majątku swych rodziców. Później jednak jej dzieło utrzymywało się z dobrowolnych darowizn różnych ludzi.

Sama była Niemką, ale podczas przyjmowania ludzi do swoich domów nigdy nie kierowała się takimi kryteriami, jak narodowość czy wyznanie. „Moim usilnym życzeniem jest, aby "Ostoja Pokoju" również w czasach przyszłych miała zawsze otwarte drzwi i serce dla wszelkiej ludzkiej niedoli i by każdy, kto znajduje się w jakiejś ziemskiej potrzebie, czy to natury fizycznej czy duchowej, znajdował tutaj radę, pociechę, pomoc, a jeśli to jest potrzebne i możliwe, również przyjęcie i schronienie. Nigdy nie powinien duch świeckiego wyrachowania czy ludzkich kalkulacji brać górę nad świętym impulsem miłości Jezusowej. Byłby to bowiem początek najpierw wewnętrznej jego śmierci, a później i zewnętrzny upadek naszego dzieła” - pisała w swoim testamencie.

 

Poza działalnością związaną z opieką społeczną Matka Ewa od 1907 roku prowadziła również pracę wśród więźniów. Wydawała także czasopismo diakonatu "W służbie Króla".Była również poetką i pisarką religijną (napisała ponad 500 wierszy). Zmarła 21 czerwca 1930 roku w Miechowicach, w swoim małym drewnianym domku, nazwanym później Domkiem Matki Ewy, w którym przeżyła ponad 20 lat.

 

Zakłady Diakonackie istniały w Miechowicach do 1951 roku. W tym to roku władze państwowe odbierają część obiektów i ograniczają działalność "Ostoi Pokoju". W odebranych budynkach zorganizowany został Państwowy Dom Dziecka im. Józefa Lompy – rozebrany w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku.

W części parafialnej zachował się kościół służący miechowickiej parafii ewangelicko-augsburskiej, tzw. Stara Plebania, remontowany obecnie budynek "Cisza Syjonu", dom "Elim", "Domek Matki Ewy", cmentarzyk i stary dom "Ostoja Pokoju", w którym do 1995 r. mieścił się mały dom opieki dla starszych kobiet. Jego rolę przejął nowy obiekt Ewangelickiego Domu Opieki "Ostoja Pokoju" zbudowany na miejscu wyburzonego domu dziecka.

 

25 września 2011 roku otwarto Szlak Matki Ewy upamiętniający jej życie i dokonania.